Plichten van nabestaanden
- Aangifte van overlijden
Binnen zes werkdagen na het overlijden moet aangifte worden gedaan bij de gemeente waar het overlijden heeft plaatsgevonden. Dit is wettelijk verplicht. Vaak neemt de uitvaartverzorger dit voor u uit handen. U ontvangt vervolgens een overlijdensakte, die u nodig heeft voor verdere regelzaken.
- Zorg voor de uitvaart
Volgens de Wet op de Lijkbezorging moet een uitvaart binnen zes werkdagen plaatsvinden. Nabestaanden dragen de verantwoordelijkheid om de uitvaart te (laten) regelen. U mag dit zelf doen, maar de meeste families schakelen een uitvaartondernemer in om dit proces te begeleiden.
- Financiële verplichtingen
De kosten van de uitvaart worden in eerste instantie betaald uit de nalatenschap van de overledene of uit een eventuele uitvaartverzekering.
Wat als er geen middelen zijn?
- Als er geen geld of verzekering beschikbaar is, kunnen nabestaanden worden aangesproken om de kosten te betalen. Dit gebeurt vaak in volgorde van de wettelijke onderhoudsplicht (bijvoorbeeld kinderen of ouders).
- Zijn nabestaanden écht niet in staat te betalen, dan kan de gemeente de uitvaart verzorgen. Dit is dan een sobere uitvaart, waarbij nabestaanden meestal weinig inspraak hebben. De gemeente kan de kosten achteraf proberen te verhalen.
Wat als nabestaanden de uitvaart niet willen betalen?
Wanneer er wél middelen zijn (bijvoorbeeld via de erfenis of eigen vermogen) maar nabestaanden weigeren te betalen, kan de gemeente of een uitvaartondernemer hen alsnog aansprakelijk stellen.
Rechten van nabestaanden
- Recht op inspraak
Als nabestaande mag u meebeslissen over de invulling van de uitvaart. Vaak zijn er wensen vastgelegd door de overledene. Zijn die er niet, dan beslissen de naaste familieleden samen.
- Recht op documenten
Nabestaanden hebben recht op de overlijdensakte en, via de notaris, op een verklaring van erfrecht. Deze documenten zijn nodig voor de verdere afwikkeling.
- Recht op informatie over de nalatenschap
Als erfgenaam heeft u recht op inzicht in de bezittingen en schulden van de overledene. Op basis daarvan kunt u kiezen:
- Zuiver aanvaarden → u accepteert de erfenis inclusief eventuele schulden.
- Beneficiair aanvaarden → u accepteert de erfenis alleen als er na aftrek van de schulden een positief saldo overblijft.
- Verwerpen → u weigert de erfenis en bent dan géén erfgenaam.
Belangrijk: als u de erfenis verwerpt, bent u niet aansprakelijk voor de uitvaartkosten vanuit de erfenis. Maar: kinderen of ouders kunnen vanuit hun onderhoudsplicht wél nog door de gemeente worden aangesproken, ongeacht of zij de erfenis hebben geweigerd.
- Recht op ondersteuning
Naast de juridische kant is er ook recht op emotionele en praktische begeleiding. Denk aan nazorg via de uitvaartondernemer of professionele rouwbegeleiding.
Veel voorkomende misverstanden van nabestaanden
- “De uitvaartverzekering regelt alles.”
Een verzekering dekt vaak (een deel van) de kosten, maar nabestaanden blijven verantwoordelijk voor de organisatie. - “Als ik de erfenis verwerp, hoef ik niks meer te doen.”
Dit klopt deels. U bent geen erfgenaam meer, maar u kunt als onderhoudsplichtige wél nog worden aangesproken voor de kosten van de uitvaart. - “De gemeente betaalt altijd de uitvaart als er geen geld is.”
De gemeente schiet alleen te hulp als er écht geen mogelijkheden zijn. Vaak wordt eerst gekeken naar de nalatenschap en de familie.
Afsluitende tip
Het kan veel zorgen schelen om vooraf na te denken over uw wensen en deze vast te leggen. Zo weten uw nabestaanden precies wat u belangrijk vindt en wordt de kans op misverstanden kleiner. Bij Uitvaartverzorging Brabant kunt u een wensenboekje aanvragen waarin u al uw voorkeuren vastlegt.
